Van slange, hutstekens en lewens wat saak maak.

Van slange, hutstekens en lewens wat saak maak.

Sondagoggend en ek maak my oë oop.  Die kans van kerk toe gaan met ‘n kwota van 50 is skraal, want ek het al van vroeg af geleer om die laaste een te wees om by die kerkbanke in te sluip. My liewe en getroue eggenoot het my gebruiklike koppie koffie gebring, waarna hy weer gaan werk het.  Ek sit in die donker en teug aan my koffie, terwyl gedagtes my kant toe kom: Aan die eenkant op in persoonlike vlak gedagtes oor die Slang, oor emansipasie en grootword. Aan die anderkant oor veldtogte gedryf deur hutstekens (#) en twitter van lewens wat saakmaak of nie.

Ek dink dat een van die beste lesse wat ek op Universiteit geleer het, is om nie te probeer om die gebeure in die Bybel histories korrek te bewys nie, maar die dikwelse mitiese aard en simboliese betekenis daarvan te gebruik om die boodskap relevant te maak. Die stoom van die koffie kielie my neus, soos ek dink aan die gesprek wat ek en my ouer dogter gister gehad het en ek dink aan die Slang, die versoeking en die uiteindelike agterlaat van jou ouerhuis. Dit tref my toe weer hoe relevant daardie tweede skeppingsverhaal vir ons is, maar ons moet dit laat lê, saam met ons dra en dit laat broei sodat daar met ons gepraat kan word.

Vanoggend praat die verhaal met my oor emansipasie (dit het al baie oor ouerskap gepraat, maar vanoggend is dit emansipasie). Emansipasie op alle vlakke: intellektueel, sosiaal, seksueel en ekonomies. Nog nooit is ‘n mens gespaar van keuses maak nie.  Dit is die kruis wat ons moet dra. Versoeking is ook iets wat daar vir ons geplaas word - die Slang is God se skepping doelbewus daar geplaas om jou te laat vrae vra. Jongmense moet dit nog besef dat waar hulle geplaas is, word hulle beskerm deur hulle ouers wat ‘n unieke Eden vir hulle wil skep. Solank hulle daar volgens die reëls woon, is hulle veilig, maar die behoefte om ‘n wêreld van jou eie te skep tree by almal in. Ons wil almal van daardie kennis van goed en sleg eet en word maklik oortuig as die een-oog slang wink, seil en his. Dit is egter moeilik, want jou besluit gaan alles verander. Jy gaan kaal staan en agterkom wie jy is. Jy gaan gekonfronteer word met wie ander werklik is. Jy gaan agterkom dat jy nie kan bly nie, mens kan nie een voet in Eden hê en die ander in die wêreld nie. As jy die besluit neem om as mens te “lewe” moet jy gaan.

Die ander belangrike element in hierdie storie wat ek vanoggend mee gekonfronteer word is blaam. Almal blameer mekaar: die vrou vir die Slang en die man vir die vrou, maar eintlik ook vir God. Inherent wil mens nie verantwoordelikheid neem vir ‘n besluit wat jy geneem het nie.  Dit is altyd ‘n ander se skuld, ‘n konteks of die verloop van omstandighede wat jou gedryf het om daardie besluit te neem.  Eintlik is jy onskuldig. Dit is egter ook hoekom jy bang is, bang is om voor God te verskyn, want kennis van goed en kwaad beteken ook om verantwoordelikheid te neem, soos God verantwoordelikheid neem vir die besluit om die wêreld te skep. Ons as mensdom is nog nie daar nie. Jongmense is beslis nog nie daar nie, maar in hulle lewe buite Eden gaan hulle moet swaar dra aan die uitdagings en die daaglikse besluite wat saam met emansipasie kom. Hulle gaan moet werk en wroeg, maar hulle gaan skep en lag en sorg, want dit waarvoor hulle eens geskep is, het nie sommer verdwyn nie. Op dieselfde wyse het die Slang nie verdwyn nie en die uitdaging om verantwoordelikheid te neem ook nie.

Hierdie skeppingsverhaal bly my altyd by en ek kom weer en weer terug daarna. Die son het in tussen opgekom en ek het die Bybel oopgemaak en Genesis 2-3 weer gelees.  Soos ek gelees het, het gelees van hierdie wêreld wat aan ons gegee is - perfek en wonderskoon. Ek het gelees van die versoeking wat God self daar geplaas het, ek het gelees van die listige slang wat God self geskep het en wat getrou aan sy aard Eva benader het om vrae te vra. Ek het nie gelees van etikette en stereotipes nie.  Ek het nie gelees dat Adam ‘n seksis was en Eva verleidster was nie. Ek het nie gelees van duiwels nie.  Ek het nie gelees van rassisme nie. Ek het wel gelees van ‘n versoeking en ‘n behoefte om meer te weet en te hê as wat jy nodig het.  Ek het wel gelees dat daardie vrugte deur almal geniet is. Ek het wel gelees dat die versoeking en genieting mense se oë oopgemaak het vir wat hulle is. Laastens het ek ook gelees dat die mens nie maklik verantwoordelikheid neem nie en graag mekaar blameer.

Dus, aan my kind, die pad is lank en swaar vorentoe. Daar is baie mooi en baie lewe om te geniet, maar daar is baie van jouself wat jy gaan moet sien en erken. Aan die mensdom vasgevang in hul ewige proses van emansipasie, in hulle veldtogte van hutstekens en kommentare op twitter almal oortuig hulle dra die kennis van goed en kwaad in hulle hand, haal ek aan:

“Hoe het jy te wete gekom dat jy kaal is? ...Die mens het geantwoord: “Die vrou wat u my gegee het om my by te staan, sy het vir my van die boom se vrugte gegee, en ek het geëet.”

Toe vra die Here God vir die vrou: “Wat het jy nou gedoen?” en sy sê: “Die slang het my mislei, en ek het geëet?”

Ons werp onsself in populêre kwessies in. Ons spoeg vuur en swaai ons gebalde vuiste rond teen die onreg in die samelewing. Ons veroordeel geweld en regverdig weerwraak. Ons wys vingers na mekaar, want alles begin mos by die ander een, maar wat ons nie een kan ontken nie is “ek het geëet”.

Kom ons bly bietjie stil, en gaan kruip weer agter die takke weg, maar die keer sien jou kaalheid en erken dat ons almal deel het en skuld het in die lewe en die haat.